ฉบับที่ 209 แผลจากแมลงกัด

หลายคนเลยนะคะที่ต้องมีแผลเป็นที่เกิดจากการแพ้พิษของแมลงต่างๆ เห็นตัวเล็กแบบนั้น หลายชนิดมีพิษมากขนาดทำให้แพ้จนร่างกายแย่ไปเลยก็มี ซึ่งจะพบได้ไม่บ่อยเพราะเขาก็กลัวๆ คนเหมือนกัน อย่างผึ้งต่อ แตน ส่วนที่พบว่าโดนกัดบ่อย แต่พิษน้อยจะเป็นแมลงที่เราเจอกันเป็นปกติ อย่าง มด ยุง หรือ เห็บ หมัด ที่อาศัยอยู่กับสัตว์เลี้ยงจนไปถึงพวกตัวเล็กๆ มองแทบไม่เห็นอย่างไร ไรฝุ่น ซึ่งฝังตัวกับที่นอนของเรา และที่ช่วงหลังๆ หน้าฝนพบเจอกันบ่อย คือ แมลงก้นกระดก ที่พิษของมันทำให้แสบร้อนจนเกิดแผลพุพองได้ แต่ถึงแม้จะพิษน้อย หากเราดูแลรักษาแผลได้ไม่ดี หรือบางคนที่มีอาการแพ้มากๆ โอกาสที่ผิวของเราจะเกิดบาดแผลแข้ง ขาลาย ทำให้หมดสวยก็เกิดขึ้นได้ วิธีดูแลแผลจากแมลงกัดต่อยส่วนแรก ขอกล่าวถึงเฉพาะอาการเล็กน้อยลักษณะเป็นตุ่มคัน ที่เกิดจากแมลงทั่วไปที่ไม่ทำให้เกิดรอยชัดเจน ที่มีลักษณะเฉพาะ อย่างแมลงก้นกระดก ที่รอยแผลจะคล้ายการถูกสารเคมีแบบกรดด่าง คือมีอาการแสบร้อนร่วมด้วย  1.ทำความสะอาดแผลด้วยการล้างน้ำสบู่ อาจทาครีม หรือขี้ผึ้งที่ระบุคุณสมบัติ แก้พิษแมลงกัดต่อย2.พยายามอย่าเกาอย่างรุนแรงจนเกิดเป็นแผลอักเสบ จากการติดเชื้อโรค ซึ่งจะส่งผลให้เกิดรอยดำตามมา หลังการอักเสบหายแล้ว3.หากเกิดอาการคันมาก อาจใช้ยาทาสเตียรอยด์เพื่อลดอาการคันจากการแพ้ โดยใช้สเตียรอยด์* ความเข้มข้นปานกลางเช่น 0.1% Triamcinolone ทาที่ตุ่มคันเช้าเย็นไม่เกินสองสัปดาห์ หรือ รับประทานยาแก้แพ้กลุ่ม Antihistamine เพื่อลดอาการคัน4.หากเกิดรอยดำหลังแผลหาย สามารถใช้ครีมทาผิวชนิดช่วยให้ผิวขาว(Skin whitening) ทา เพื่อให้รอยดำจางลงได้5.แผลที่ติดเชื้อหากมีอาการลุกลามรุนแรง จำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ แนะนำให้พบแพทย์ ไม่ควรซื้อยารับประทานเอง *ยาทาในกลุ่มสเตียรอยด์มีข้อควรระวัง คืออาจจะทำให้ภูมิต้านทานเชื้อโรคของผิวหนังลดลง ทำให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียได้ง่ายขึ้น จึงต้องใช้อย่างระมัดระวัง ส่วนที่สอง เนื่องจากระยะหลังพบปรากฏการณ์ มีคนถูกพิษของแมลงก้นกระดกกันได้บ่อย โดยเฉพาะช่วงหน้าฝน จึงขอนำวิธีการดูแลแผลจากแมลงดังกล่าวมานำเสนอด้วงก้นกระดก ด้วงก้นงอน หรือแมลงน้ำกรด หรือแมลงเฟรชชี่ เป็นแมลงที่มีขนาดเล็ก ยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร มีลักษณะเด่น คือ ก้นกระดกหรืองอนขึ้น ทำให้เรียกกันว่า ด้วงก้นกระดก หรือด้วงก้นงอน เมื่อโดนกัด แมลงจะปล่อยสารที่เรียกว่า Pederin ซึ่งจะทำให้เกิดผื่นผิวหนังอักเสบได้ โดยจะเกิดขึ้นหลังโดนกัดภายใน 12-36 ชั่วโมง เมื่อโดนพิษจากแมลงก้นกระดกใหม่ๆ จะมีแผลเหมือนรอยไหม้เป็นแนวเส้นยาว ร่วมกับอาการคันและแสบร้อน หากแพ้มากอาจเป็นตุ่มน้ำใส ดูคล้ายผื่นโรคงูสวัดได้ ผื่นที่เกิดขึ้นจะแห้ง ตกสะเก็ดหายไปได้เองภายใน 7-10 วัน การดูแลมีดังนี้ หากเพิ่งโดนแมลงกัดใหม่ๆ ควรล้างด้วยน้ำสะอาดและสบู่หลายๆ ครั้งทันที เพื่อเจือจางสาร Pederin หากเห็นเป็นผื่นเกิดขึ้นแล้ว และมีอาการแสบร้อน ให้ใช้การประคบเย็นที่ผื่น และใช้ยาทากลุ่มสเตียรอยด์ ความเข้มข้น 0.1% mometasone furoate cream หรือ 0.05% clobetasol propionate cream โดยทายาวันละ 1 - 2 ครั้ง ถ้าโดนบริเวณหน้า ต้องระวังไม่ให้เข้าดวงตาด้วย หากมีอาการคันมาก ควรรับประทานยาแก้แพ้ และห้าม แกะและเกาผื่น หากทนไม่ไหวรู้สึกว่า อาการเริ่มลุกลามควรรีบพบแพทย์ โดยทั่วไป ตุ่มแพ้แมลงกัด มักดีขึ้นในระยะเวลาประมาณ 2 สัปดาห์ ส่วนรอยดำหลังการอักเสบจะค่อยๆ จางลงในเวลา 6 เดือนถึง 1 ปี ขึ้นอยู่กับขนาดรอยแผลและสภาพผิวของแต่ละคน 

อ่านเพิ่มเติม >