หลายปีก่อนมีปรากฏการณ์เด็กวัยรุ่นสาวในจังหวัดเพชรบุรี “ขาลาย” กันหลายคน จากการติดตามลงพื้นที่เพื่อค้นหาปัญหาของเภสัชกร สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเพชรบุรี ทำให้ทราบข้อมูลว่าวัยรุ่นกลุ่มนี้ซื้อวัตถุดิบในการทำเครื่องสำอางมากวนเป็นครีมทาขาใช้กันเอง และยังนำครีมที่มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์มาผสมเพิ่มลงไปในครีมที่กวนด้วย ครีมสเตียรอยด์ที่เด็กวัยรุ่นกลุ่มนี้นำมาผสมคือ โคลเบตาซอล (clobetasol) ซึ่งเป็นสเตีอรอยด์ที่มีความแรงสูงสุด ใช้ไปทีแรกขาก็ขาวขึ้นแต่เมื่อใช้ไปนานๆ ขาที่ขาวกับมีลายริ้วเป็นเส้น จนเป็นข่าวครึกโครมออกสื่อโทรทัศน์ไปทั่วผ่านมาสามถึงสี่ปีแล้ว ไม่รู้ว่าพฤติกรรมดังกล่าวหายไปหรือยัง แต่ที่น่าตกใจคือพบพฤติกรรมใหม่อีก คือมีครีมหน้าขาวระบาดในหมู่คนที่อยากหน้าขาวหลายราย และลามไปหลายกลุ่มวัยด้วย ตั้งแต่วัยรุ่นจนถึงวัยโรย มีการระบาดตั้งแต่ภาคเหนือลงไปถึงภาคใต้ ผลิตภัณฑ์ที่ขายมีทั้งชนิดที่ผสมในตลับที่ไม่มีฉลาก(ผู้ซื้อไม่รู้ว่ามีส่วนผสมอะไรบ้าง) เมื่อตรวจวิเคราะห์ก็พบสารสเตียรอยด์ตัวเดิม คือโคลเบตาซอล (clobetasol) หรือบางทีก็มีการนำครีมที่ไม่มีฉลากมาขายเป็นชุด โดยขายรวมกับครีมโคลเบตาซอล ผลปรากฏว่ามีการแอบซื้อแอบขายกันอย่างแพร่หลายไปตามๆ กัน แต่ที่แพร่หลายไปด้วยก็คืออาการผิวหน้าเริ่มมีสิวขึ้น ผิวบางลง จนบางครั้งอาจเกิดเป็นริ้วลายเส้นๆ ตามใบหน้าในแง่วิชาการนั้น หากจัดลำดับความแรงของสารสเตียรอยด์ พบว่า โคลเบตาซอล จัดเป็นสเตอรอยด์ที่มีความแรงสูงสุดด้วยซ้ำ ดังนั้นเมื่อใช้ประจำอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงมากมาย เช่น หน้าจะกลับมามัน สิวจะเริ่มขึ้นตามบริเวณที่ทา ผิวส่วนที่ทาครีมจะบางลง จนเห็นเส้นเลือดฝอย บางคนเกิดอาการอักเสบ เมื่อใช้ไปนานๆ อาจมีขนดกขึ้นในบริเวณที่ทา จึงไม่ควรนำมาใช้กับใบหน้าในแง่กฎหมาย ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางจะไม่อนุญาตให้มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์ทุกชนิด เพราะกฎหมายกำหนดให้ครีมที่มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์ต้องขึ้นทะเบียนเป็นยาเท่านั้น ดังนั้นการผลิตเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์จึงเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย นอกจากนี้หากมีการขายเครื่องสำอางโดยจัดเป็นชุด ขายคู่กับยาครีมสเตียรอยด์ก็เป็นสิ่งที่ไม่เหมาะสม เพราะมีเจตนาให้นำไปใช้อย่างผิดวิธี และหากสถานที่จำหน่ายไม่ใช่ร้านขายยาก็ถือว่าผิดกฎหมายด้วย แต่ถ้าหากขายในร้านขายยาโดยมีการขายพร่ำเพรื่อไม่เหมาะสมถูกต้องตามหลักวิชาการ ก็ถือว่าเภสัชกรร้านยา กระทำผิดจรรยาบรรณวิชาชีพเช่นกันใครพบเห็นพฤติกรรมเหล่านี้ แจ้งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดโดยด่วน และอย่าลืมรีบเตือนผู้ที่กำลังหลงเป็นเหยื่อนำผลิตภัณฑ์ดังกล่าวไปใช้โดยด่วนที่สุด ก่อนที่หน้าจะพังแหล่งข้อมูล : Facebook.com/ Rational Drug Use , กพย และ Sompong Apiromuck

 ความอยากสวยอยากขาวของสาววัยรุ่นเป็นสิ่งที่ห้ามกันยากยิ่งนัก   ผลิตภัณฑ์ประเภททำให้ขาวโน้มน้าวว่าสวยจึงผุดขึ้นดั่งดอกเห็ด มีทั้งชนิดที่ได้รับอนุญาตและชนิดที่อันตราย ขายกระจัดกระจายปะปนกันไป ตาดีได้ตาร้ายเสี่ยงจริงๆ แม้ว่าเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานสาธารณสุข จะไล่จับผลิตภัณฑ์ที่แอบผสมสารห้ามใช้อันตราย แต่ก็ใช่ว่าจะง่ายเพราะผลิตภัณฑ์เหล่านี้มันไม่โง่ให้จับ แต่ฉลาดที่จะมุดลงใต้ดิน แอบลักลอบขายแบบบอกต่อๆ กันอย่างเงียบๆ   ผมได้ข่าวจากน้องเภสัชกรจากจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคกลาง เล่าให้ฟังว่า เธอสังเกตเห็นกลุ่มเด็กสาวมัธยมปลายหลายคน มักจะแวะไปซื้อยารักษาขาลายที่ร้านยาจากเภสัชกรบ่อยๆ และที่เหมือนๆ กันคือ บริเวณขาของเด็กสาวเหล่านี้มีลักษณะลายๆ เป็นเส้นๆ หลังจากสอบถามจึงได้ความว่า ขณะนี้มีพฤติกรรมหมู่ที่เลียนแบบกันแพร่ระบาดในกลุ่มเด็กสาววัยรุ่นที่อยากจะขาวมากว่า จะมีการแนะนำต่อๆ กันแบบปากต่อปาก ให้ไปหาซื้อครีมที่ผสมสารอันตรายหลายๆ ชนิดที่แอบลักลอบขายมาเทรวมผสมกันเอง โดยผสมตามสูตรที่ผู้ขายแนะนำ ส่วนวิธีใช้ไม่ยาก อยากขาวตรงไหนให้ใช้ตรงนั้น สุดท้ายสาวน้อยที่อยากขาวเหล่านี้ เลยพากันชโลมทั้งตัว ทั้งแขน ทั้งขา   หลังจากใช้ติดต่อกันมา 4 เดือนผิวก็ขาวได้ดั่งใจ แต่พอเดือนที่ 6 หลายคนเริ่มมีอาการคัน มีผื่นขึ้นตามตัว บางคนมีอาการแดงตามผิวหนัง หนังบางจนเห็นเส้นเลือด แถมผิวหนังแตกลายตามเส้นเลือดอีกด้วย บางคนตกใจหยุดใช้ ปรากฏว่าผิวที่ไม่ได้เจอครีมกลับดำคล้ำขึ้นมาอีก จึงจำเป็นต้องใช้ครีมต่อเนื่องเสมือนทาสไม่มีวันเลิก   สุดท้ายเด็กเหล่านี้ทนไม่ไหวจึงมาขอคำปรึกษา พร้อมทั้งเอาสารพัดครีมที่ผสมมาให้ดูด้วย เภสัชกรท่านนี้จึงสวมวิญญาณนักคุ้มครองผู้บริโภค ใช้ชุดทดสอบของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ลองทดสอบดู จึงพบว่าครีมบางชนิดมีส่วนผสมของสารปรอทแอมโมเนีย ซึ่งเป็นสารอันตราย หากดูดซึมเข้ากระแสเลือดจะมีผลต่อไตและอวัยวะอื่นๆ อีกมาก แต่ที่ประหลาดใจคือ ครีมหลายชนิดที่ผู้ขายแนะนำให้ใช้กวนผสมนั้น มีหลากหลายมาก บางชนิดก็เป็นโลชั่นทั่วๆไ ป แต่บางชนิดก็ดันเป็นยาแก้เชื้อราอีก บางชนิดเป็นภาษาจีนด้วยซ้ำ สรุปว่า “สูตรอะไรไม่รู้ แต่พวกหนูๆ กล้าเสี่ยงค่ะ”   เด็กนักเรียนที่อยากผิวขาว แต่ดันขาลายกลุ่มนี้ เล่าให้ฟังว่า ครีมผสมเองแบบนี้กำลังเป็นที่นิยมในหมู่วัยรุ่น ยิ่งใส่หลายชนิดผิวก็จะยิ่งขาวเร็ว ถ้าอยากขาวเร็วจะรู้กันว่า ให้ใส่ส่วนผสมอื่นๆ เพิ่มเติมเข้าไปอีก เช่น หักกระเปาะวิตามินซีชนิดฉีดเทผสมลงไป หรืออาจเอาวิตามินอีชนิดแคปซูล วิตามินเอชนิดแคปซูล ผสมเติมลงไปด้วย และยิ่งถ้ามีเซรั่มบำรุงผิว  เซรั่มผิวขาว  ก็เติมลงไปได้อีก สูตรใครสูตรมันอย่าได้แคร์ ...เฮ้อ   ไม่ว่าเด็กจะผิวขาวหรือผิวคล้ำ ต่างก็คืออนาคตของชาตินะครับ ช่วยกันดูแลให้เขาเติบโตแบบไม่เสี่ยงกันเถอะครับ ช่วยกันสอดส่องและแนะนำให้เขาอย่าไปหลงเชื่อจนเกิดพฤติกรรมเสี่ยงแบบนี้อีกเลย